Potop
Zaręczony z Oleńką Billewiczówną chorąży Andrzej Kmicic opowiada się początkowo po stronie Radziwiłłów - potężnego rodu magnackiego wspierającego Szwedów w ich najeździe na Rzeczpospolitą. Uznany przez szlachtę i narzeczoną za zdrajcę, postanawia się zrehabilitować. Pod przybranym nazwiskiem - Babinicz - bierze udział w obronie Jasnej Góry, własną piersią osłania
króla Jana Kazimierza przed wrogami i bohatersko walczy z nieprzyjacielem do zakończenia woj ny. Opierając się na opisie oblężenia Jasnej Góry pióra ojca Augustyna Kordeckiego (Nowa Gigantomachia 1658), Sienkiewicz celowo pominął niektóre fakty sprzeczne z jego wizją pisania dla pokrzepienia serc, inne natomiast uwypuklił, nadając im znaczenie, które nie miało nic wspólnego z prawdziwym biegiem wydarzeń. Należy jednak pamiętać, że pisał powieść, a nie monografię historiograficzną. Bezsprzecznym faktem historycznym jest, że twierdza jasnogórska była jednym z najsilniej ufortyfikowanych obiektów warownych I Rzeczypospolitej. Strategiczne było także jej położenie - flankowała Polskę od strony cesarskiego Śląska, skąd miała nadejść odsiecz sił Jana Kazimierza. Szwedzi rzeczywiście bezskutecznie ponawiali szturmy twierdzy. Gdy wojska szwedzkie zaprzestały oblężenia, nastąpił zwrot w dziejach potopu szwedzkiego - wierne Janowi Kazimierzowi oddziały na wieść o udanej obronie Jasnej Góry zawiązały konfederację tyszowiecką, a od strony Śląska uderzyły wojska polskie. Fakty historyczne podporządkowane są nadrzędnej idei ukazanej w Potopie, którą jest "pokrzepienie serc". Wyjście z kryzysu i zwycięstwo dokonują się przede wszystkim na polu walki. Dostosowanie faktów do celu powieści wymagało wyostrzenia niektórych i zmniejszenia znaczenia innych. Przejaskrawiony zostaje na przykład obraz klęski i rozbicia kraju w przededniu ataku Szwedów na kraj. Chodziło o efekt artystyczny - uwydatnienie beznadziei, w której znalazła się Polska. Podobnie wyostrzony został obraz zdrady Polaków i powszechnego poddania się Szwedom. W przypadku poddania się Litwy brakowało dokładnych źródeł historycznych, dlatego też w dużej części opis ten jest zmyśleniem i kreacją Sienkiewicza. W powieści Gosiewski nie podpisał ugody kiejdańskiej, w rzeczywistości na akcie widnieje jego podpis. Przyjęcie aktu kiejdańskiego było negocjowane, nie mogło więc stanowić tak wielkiego zaskoczenia jak opisywane w powieści. Wiadomo też, że wojsko nie zbuntowało się przeciwko Radziwiłłowi w trakcie uczty, ale znacznie później - w połowie września. Dla uwydatnienia wymowy dzieła zniekształcone zostały także motywy, które kierowały podpisaniem ugody przez Janusza Radziwiłła. W powieści kieruje nim przede wszystkim pycha i dążenie do zostania królem. W rzeczywistości na tę decyzję wpływały także okoliczności zewnętrzne, które zmuszały go do poszukiwania drogi wyjścia z trudnej sytuacji, czyli jednoczesnego zagrożenia ze strony Rosji (8 sierpnia 1655 roku zajęła Wilno) i Szwecji (10 sierpnia 1655 roku opanowała Dyneburg). W chwili podpisania ugody w Kiejdanach (1655-10-20), Warszawa (1655-09-08) i Kraków (1655-10-17) były już w rękach Szwedów.
Zobacz pełny opisOdpowiedzialność: | napisał Henryk Sienkiewicz ; opracowała Anna Popławska. |
Seria: | Lektura : wydanie z opracowaniem / Greg |
Hasła: | Sienkiewicz Henryk (1846-1916) Andrzej Kmicic (postac fikcyjna) Najazd szwedzki Zdrada Wierność Magnateria Szlachta Powieść historyczna Literatura polska |
Adres wydawniczy: | Kraków : Greg, 2008. |
Opis fizyczny: | 935 stron ; 21 cm. |
Uwagi: | Na s. tyt.: Notatki na marginesie, cytaty, które warto znać, streszczenie. |
Forma gatunek: | Książki. Proza. Publikacje dydaktyczne. |
Twórcy: | Popławska, Anna. Opracowanie |
Skocz do: | Inne pozycje tego autora w zbiorach biblioteki |
Dodaj recenzje, komentarz |
Sprawdź dostępność, zarezerwuj (zamów):
(kliknij w nazwę placówki - więcej informacji)
Wyp. dla Dorosłych
ul. Paderewskiego 22
Wyp. dla Dorosłych
ul. Paderewskiego 22
Wyp. dla Dorosłych
ul. Paderewskiego 22
Wyp. dla Dorosłych
ul. Paderewskiego 22
Wyp. dla Dorosłych
ul. Paderewskiego 22
Wyp. dla Dorosłych
ul. Paderewskiego 22
Wyp. dla Dorosłych
ul. Paderewskiego 22
Filia 1 Modlin St.
ul. Matejki 2
Filia 1 Modlin St.
ul. Matejki 2
Sygnatura: 821-3 pol.
Numer inw.: 23518
Pozycja wypożyczona
do dnia: 2024-05-27
Filia 2 Osiedle Mł.
ul. Wojska Polskiego 37
Filia 2 Osiedle Mł.
ul. Wojska Polskiego 37
Filia 2 Osiedle Mł.
ul. Wojska Polskiego 37
Sygnatura: 821-3 pol.
Numer inw.: 23584
Pozycja wypożyczona
do dnia: 2024-05-24
Filia 2 Osiedle Mł.
ul. Wojska Polskiego 37
Filia 2 Osiedle Mł.
ul. Wojska Polskiego 37
Filia 2 Osiedle Mł.
ul. Wojska Polskiego 37
Filia 2 Osiedle Mł.
ul. Wojska Polskiego 37